De Innovatie Coöperatie levert bijdrage aan expositie Grondtonen van IJsselbiënnale
De IJsselbiënnale is een tweejaarlijkse internationale buitententoonstelling met prikkelende kunstwerken langs de IJssel. Onder de titel Grondtonen stelt IJsselbiënnale 2023 van 17 juni t/m 17 september de aarde, bodem en grond centraal. In de voormalige Harculo-centrale nabij Zwolle is een compacte expositie ingericht over Enkeerdgronden.
Gemeente Lochem is partner van de IJsselbiënnale en partner van het eerste uur van De Innovatie Coöperatie. Gezien het thema Grondtonen vroeg de Gemeente Lochem De Innovatie Coöperatie mee te denken over invulling van dit thema. Een van de projecten van De Innovatie Coöperatie heet Klimaat keren (Enkeerd 2.0). Dat is een innovatieve manier om de vruchtbare teeltlaag van het land te verdiepen door de organische stof dieper in de grond te mengen. Tijdens de IJsselbiënnale wordt dit boereninitiatief getoond aan een breder publiek, om zo een eerbetoon aan de bodem en de boer geven.
Alles begint bij de bodem
Enkeerdgronden, ook wel enken of essen genoemd, komen veelvuldig in het landelijk gebied rondom de IJssel voor, ook in Lochem. Deze met mest opgehoogde akkers zijn door de eeuwen heen door mensen vruchtbaar gemaakt. Deze gronden kunnen goed water vasthouden en zijn goed doordringbaar voor de wortels. Ellen de Lange, betrokken vanuit De Innovatie Coöperatie bij de expositie: ‘De wijze waarop Enkeerdgronden door onze voorouders tot stand zijn gebracht verdient respect. Het is cultureel erfgoed en vertelt ons hoe onze voorouders in deze streken wisten te overleven. We willen bezoekers van de expositie laten zien dat boeren toen én nu aan gezonde bodems werken. Daarom wordt tevens het experiment Klimaat Keren (Enkeerd 2.0) uitgelicht en nodigen we bezoekers uit om de enken in het landschap te leren kennen.’
Klimaatadaptief
Melkveehouder Pieter Brouwer kwam op het idee om het principe van de Enkeerdgrond nieuw leven in te blazen. Want: wat als we de vruchtbare teeltlaag op schrale zandgronden dikker zouden kunnen maken, zo dik als een enkeerdgrond? In theorie moet dit zorgen voor een beter doorwortelbare bodem die meer vocht vasthoudt. Het gewenste resultaat is, dat door het keren van de grond, een ‘nieuwe’ Enkeerdgrond opgebouwd wordt. Natuurlijk geen échte Enkeerdgrond, zoals vroeger, maar wél een bodem met een net zo diepe vruchtbare teeltlaag. Een grond met eigenschappen die zeer nuttig zijn in tijden van klimaatverandering. Ellen: ‘Soms zijn zaken die in de agrarische sector spelen best technisch van aard, wat niet altijd gemakkelijk uit te leggen is aan mensen met weinig agrarische knowhow. Daarom hebben we deze panelen met infographics ontwikkeld. Zo hopen we bezoekers van de IJsselbiënnale meer inzicht te geven in wat er op boerenerven rondom de IJssel leeft.’
Dialoog
De initiatiefnemers willen met de expositie de bodem eren en de bezoeker wat meegeven over het landschap. De bezoekers ervaren tijdens hun bezoek de kracht van kleine stapjes door zelf met een schepje zand een bodem op te bouwen. Via een QR-code kan de bezoeker meer informatie vinden. Ook hopen we dat bezoekers het landschap op eigen initiatief nader gaan verkennen en op zoek gaan naar enken en essen. Een groep boeren, betrokken bij het Klimaat keren-project, gaat ook de expositie bezoeken.
De onbemenste expositie is een co-creatie van Gemeente Lochem (financier), De Innovatie Coöperatie en Tetske, succesvol in beeld. In de gehele periode van de IJsselbiënnale kunt u elke dag (maandag t/m zondag) tussen 09.00 en 18.00 uur terecht! U vindt de Centrale Harculo aan de IJsselcentraleweg 6, 8015 PA Zwolle.
Tijdens de IJsselbiënnale zoomen op diverse locaties langs de route maar liefst 27 kunstenaars in op de verhouding tussen mens en landschap. Installaties, poëtische sculpturen, indrukwekkende en onverwachte plekken, performances, en andere ingrepen in het landschap. Een fietsroute van ruim 100 kilometer voert in vijf etappes door de IJsselvallei, langs landgoederen, waterwerken, natuurgebieden en haar Hanzesteden langs alle kunstwerken en de vele activiteiten. Centrale Harculo vormt één van de hotspots van de IJsselbiënnale.
