Recycling agrarisch plastic in Heerde op zoek naar perspectief
Dat landbouwplastic en wikkelfolie goed gerecycled kan worden, is bekend. Echter blijkt de grootste uitdaging de organisatie van de inzameling. In Nederland is er geen grote nationale aanpak voor het inzamelen van agrarisch plastic. Lokale en regionale initiatieven zijn er wel. Zo ook in de regio Heerde. Een groep jonge boeren gaat elk jaar met een groep vrijwilligers op pad om landbouwplastics en wikkelfolies in te zamelen op boerenbedrijven in de regio. Maar dit regionale initiatief staat onder druk. Wat moeten we doen om een toekomstbestendige kringloop voor landbouwplastic op te zetten?
Circulair en verbindend initiatief
De ‘plastic-actie’ van jongerenvereniging Jong Gelre Heerde Wapenveld is een begrip in de regio. Chris van Werven, een van de organiserende melkveehouders: ‘Al meer dan veertig jaar zetten jonge boeren, verbonden aan onze jongerenvereniging, zich in om landbouwplastic en wikkelfolie in te zamelen bij boerenbedrijven in onze regio. Ook afgelopen zomer was het weer zover, op zaterdag 13 juli trokken we de Stedendriehoek door om plastic op te halen. Ruim vijftig boeren in de gemeenten Heerde, Epe, Hattem en Voorst werden bezocht; we zamelden meer dan zestig ton ingezameld plastic in.’
De jonge boeren brengen het ingezamelde plastic naar Repeats in Zutphen gebracht. Een zinvol circulair en regionaal initiatief, met bovendien een groot sociaal aspect. Er zijn zo’n twintig vrijwilligers betrokken, ondernemers uit de regio sponsoren met machines en elk boerenbedrijf ontvangt een praatje op het erf. Echter… waar deze plastic-actie vroeger een mooie manier was om geld voor de vereniging te verdienen, is het inmiddels niet meer mogelijk om dit initiatief kostendekkend te krijgen. Waar zit ‘m dit in? En hoe creëren we een nieuw perspectief?
De economische druk van goedkoop nieuw plastic
In de agrarische sector zijn er al verschillende inzamelsystemen voor diverse soorten plastics. Toch is het zo dat grote hoeveelheden plastics niet bij de recycler terecht komen. De bestaande recycling activiteiten blijken bovendien kwetsbaar; door te focussen op recycling en niet op het toepassen van recyclaat in nieuwe producten zijn recyclingbedrijven afhankelijk van de marktprijs. Dit leidt momenteel tot problemen in deze sector doordat goedkope nieuwe plastics de markt overspoelen. Daarom zijn producenten geneigd minder te betalen voor recyclaat. Kortom: agrarisch plastic recyclen is duur. Daarnaast is in Nederland de organisatie van de inzameling een grote uitdaging. In Duitsland, Frankrijk en Spanje wordt de inzameling van landbouwplastics centraal gecoördineerd. In deze landen betalen producenten een vast bedrag voor iedere ton plastic die op de markt komt. Met dit bedrag krijgen agrariërs korting op de afvoertarieven als zij hun plastic afval schoon en geschikt voor recycling aanleveren bij een inzamelpunt. Ook in Nederland wordt momenteel onderzocht op welke manier de overheid de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid moet omzetten in beleid dat leidt tot meer grip op de stroom aan landbouwplastics die bij het restafval belandt. Afgelopen voorjaar verscheen het onderzoeksrapport Verkenning land- en tuinbouwplastic. Dit onderzoek geeft inzicht in de plastic-stromen in de land- en tuinbouwsector. Daarnaast geeft het een beeld van welke problemen het van de keten bemoeilijken. Er wordt een aantal beleidsmatige adviezen gegeven hoe de sector meer circulair kan worden.
Naar een circulaire agrarische sector
Een nieuw initiatief, genaamd Initiatief Nationale Inzameling Landbouwplastics, richt zich op de landelijke inzameling van landbouwplastic om recycling te verbeteren en verbranding van plastic afval te verminderen. Ondersteund door het Limburgs Instituut voor Ontwikkeling en Financiering (Liof), willen verschillende organisaties de circulaire economie bevorderen. Platform Tuinbouwreststromen, Greenport West-Holland, Federatie NRK en Bluehub werken samen aan de ontwikkeling van een nationaal platform dat de inzameling van landbouwplastics coördineert. Zo willen zij het voor alle agrariërs in Nederland mogelijk maken om plastic reststromen ten behoeve van recycling aan te bieden. Tevens hopen de initiatiefnemers de marktpositie van gerecycled plastic te versterken door een beter inzamelsysteem. De Innovatie Coöperatie is met deze partijen uit de tuinbouw in gesprek om te kijken of we dit landelijke initiatief ook uit kunnen breiden naar andere sectoren, zoals de melkveehouderij, zodat de jonge boeren in Heerde en omstreken ook de komende jaren hun inzamelactie kunnen voortzetten.
De ‘plasticactie’ van Jong Gelre Heerde Wapenveld
In Heerde wordt de aanpak van Jong Gelre Heerde Wapenveld enorm gewaardeerd. Niet alleen door betrokken vrijwilligers en de boeren in het gebied, ook de gemeenten in de Stedendriehoek zijn onder de indruk van deze circulaire aanpak én de bijdrage aan de leefbaarheid in het gebied. Volgens melkveehouder Chris van Werven, zou een nationale aanpak ook voor hun groep de oplossing zijn om recycling van agrarisch plastic beter en betaalbaar te maken. Als voorbeeld noemt van Werven ook de Duitse aanpak. En volgens van Werven moet de plasticactie van Jong Gelre Heerde-Wapenveld altijd blijven bestaan. ‘Het hoort bij Jong Gelre en het hoort in dit gebied!’
Op zoek naar meer informatie of wil je reageren op dit artikel? Neem contact op met Ellen de Lange via …ellen@deinnovatiecooperatie.nl, M 06 10 29 61 87.
Meer lezen over het Initiatief Nationale Inzameling Landbouwplastics? Klik hier.
In juni vond er een informatiesessie plaats voor het initiatief Nationale Inzameling Landbouwplastics. Je vindt de video en presentaties via deze link. Ook vind je hier een presentatie van ERDE, het Duitse inzamelsysteem.