Recycling agrarisch plastic

Achtergrond

Dat landbouwplastic en wikkelfolie goed gerecycled kunnen worden, is bekend. De grootste uitdaging blijkt echter in de organisatie van de inzameling te liggen. In Nederland ontbreekt een nationale aanpak voor het inzamelen van agrarisch plastic. Lokale en regionale initiatieven, zoals in de regio Heerde, nemen deze taak momenteel op zich.

Een aansprekend voorbeeld is het jaarlijkse initiatief van jongerenvereniging Jong Gelre Heerde Wapenveld, waarbij jonge boeren samen met vrijwilligers landbouwplastic en wikkelfolie inzamelen op boerenbedrijven. Dit regionale, circulaire initiatief staat echter onder druk. De vraag is: hoe zetten we een toekomstbestendige kringloop op voor agrarisch plastic?

Doel van het project

Het project heeft als doel:

• Het behouden en versterken van lokale initiatieven voor inzameling van agrarisch plastic.
• Bijdragen aan de totstandkoming van een landelijke structuur voor recycling.
• Stimuleren van de circulaire economie binnen de agrarische sector.

Aanpak

Regionale inzamelactie als voorbeeld

De jaarlijkse ‘plastic-actie’ van Jong Gelre Heerde Wapenveld is al meer dan veertig jaar een begrip. Op zaterdag 13 juli werd opnieuw met twintig vrijwilligers meer dan zestig ton plastic ingezameld bij ruim vijftig boeren in de gemeenten Heerde, Epe, Hattem en Voorst. Het ingezamelde materiaal werd naar Repeats in Zutphen gebracht voor recycling. De actie kent niet alleen een circulair maar ook een sociaal karakter: ondernemers sponsoren met machines, vrijwilligers bouwen sociale verbindingen op, en ieder erfbezoek leidt tot een gesprek.

Waar deze actie vroeger een financiële bijdrage opleverde voor de vereniging, is het inmiddels niet meer mogelijk om de actie kostendekkend uit te voeren. De economische druk van goedkoop nieuw plastic maakt recycling financieel onaantrekkelijk.

Economische en structurele knelpunten

In de agrarische sector zijn er al verschillende inzamelsystemen voor diverse soorten plastics. Toch is het zo dat grote hoeveelheden plastics niet bij de recycler terecht komen. De bestaande recycling activiteiten blijken bovendien kwetsbaar; door te focussen op recycling en niet op het toepassen van recyclaat in nieuwe producten zijn recyclingbedrijven afhankelijk van de marktprijs. Dit leidt momenteel tot problemen in deze sector doordat goedkope nieuwe plastics de markt overspoelen. Daarom zijn producenten geneigd minder te betalen voor recyclaat. Kortom: agrarisch plastic recyclen is duur. Daarnaast is in Nederland de organisatie van de inzameling een grote uitdaging. In Duitsland, Frankrijk en Spanje wordt de inzameling van landbouwplastics centraal gecoördineerd. In deze landen betalen producenten een vast bedrag voor iedere ton plastic die op de markt komt. Met dit bedrag krijgen agrariërs korting op de afvoertarieven als zij hun plastic afval schoon en geschikt voor recycling aanleveren bij een inzamelpunt. Ook in Nederland wordt momenteel onderzocht op welke manier de overheid de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid moet omzetten in beleid dat leidt tot meer grip op de stroom aan landbouwplastics die bij het restafval belandt. Afgelopen voorjaar verscheen het onderzoeksrapport Verkenning land- en tuinbouwplastic. Dit onderzoek geeft inzicht in de plastic-stromen in de land- en tuinbouwsector. Daarnaast geeft het een beeld van welke problemen het van de keten bemoeilijken. Er wordt een aantal beleidsmatige adviezen gegeven hoe de sector meer circulair kan worden.

Initiatief: Nationale Inzameling Landbouwplastics

Het initiatief Nationale Inzameling Landbouwplastics richt zich op de landelijke inzameling van landbouwplastic om recycling te verbeteren en verbranding van plastic afval te verminderen. Ondersteund door het Limburgs Instituut voor Ontwikkeling en Financiering (Liof), willen verschillende organisaties de circulaire economie bevorderen. Platform Tuinbouwreststromen, Greenport West-Holland, Federatie NRK en Bluehub werken samen aan de ontwikkeling van een nationaal platform dat de inzameling van landbouwplastics coördineert. Zo willen zij het voor alle agrariërs in Nederland mogelijk maken om plastic reststromen ten behoeve van recycling aan te bieden. Tevens hopen de initiatiefnemers de marktpositie van gerecycled plastic te versterken door een beter inzamelsysteem. De Innovatie Coöperatie is met deze partijen uit de tuinbouw in gesprek om te kijken of we dit landelijke initiatief ook uit kunnen breiden naar andere sectoren, zoals de melkveehouderij, zodat de jonge boeren in Heerde en omstreken ook de komende jaren hun inzamelactie kunnen voortzetten.

Partners

• Jong Gelre Heerde Wapenveld
• Nationale Inzameling Landbouwplastics

Verwachting en vervolg

De Innovatie Coöperatie is in gesprek met de initiatiefnemers van dit landelijke platform om te verkennen of het systeem ook toepasbaar is in andere sectoren, zoals de melkveehouderij. Zo zou ook het initiatief van Jong Gelre Heerde Wapenveld kunnen worden opgenomen in een toekomstbestendige, landelijke kringloop.

Melkveehouder Chris van Werven, een van de initiatiefnemers van de plasticactie, benadrukt dat een landelijke aanpak cruciaal is voor het behoud van hun circulaire initiatief. De gemeenten in de regio waarderen de actie niet alleen vanwege de milieuwinst, maar ook om haar sociale waarde en bijdrage aan leefbaarheid.

Rol van De Innovatie Coöperatie

De rol van De Innovatie Coöperatie in dit project over agrarisch plastic is verbindend, ondersteunend en agenderend. De Innovatie Coöperatie verbindt lokale initiatieven, zoals de plasticactie van Jong Gelre Heerde Wapenveld, met landelijke ontwikkelingen zoals het Initiatief Nationale Inzameling Landbouwplastics.